DZIEWCZYNKI NIE SĄ GORSZE

Aktualności

01.07.2009

W badaniach brało udział ponad pół miliona osób, które w latach 2000-08 rozwiązywały prosty test w internecie - na stronie Implicit.harvard.edu. Zajmuje to ledwie dziesięć minut, a polega na jak najszybszym kojarzeniu ze sobą słów oznaczających płeć (np. on, ona, syn, matka) i dziedziny nauki (fizyka, sztuka, inżynieria, historia). To sposób sprawdzania ukrytych przekonań, do których nie chcemy się przyznać albo których sobie nie uświadamiamy. - Taki swoisty wykrywacz uprzedzeń - mówi dr Norbert Maliszewski, psycholog społeczny z Uniwersytetu Warszawskiego, koordynator badań w Polsce.

Wyniki testu opublikował w poniedziałek "PNAS", pismo Amerykańskiej Akademii Nauk, jakby w prezencie na zakończony w weekend Polski Kongres Kobiet.

Okazuje się, że aż 70 proc. testowanych - i to niezależnie od ich płci - matematykę oraz przedmioty ścisłe bardziej kojarzy z płcią brzydką niż piękną. Jeśli inżynier - to mężczyzna, jeśli kobieta - to humanistka. Tak w uproszczeniu działa ten stereotyp, i to w każdym z 34 badanych krajów, choć jego siła jest różna: największa w Chinach, zaraz potem w Polsce, Rumunii, Holandii i na Węgrzech. Najciekawsze, że ma on wyraźny wpływ na osiągnięcia dziewcząt w nauce.

Naukowcy porównali bowiem wyniki sprawdzianów z matematyki i przedmiotów ścisłych na koniec ósmej klasy w poszczególnych krajach. I wykryli uderzającą korelację. W tych państwach, gdzie siła stereotypu jest najmniejsza, np. skandynawskich, wyniki dziewcząt nie różnią się znacząco od wyników chłopców. Im zaś przekonanie o wrodzonych zdolnościach jest większe, tym większy rozziew między osiągnięciami obu płci. - A to znaczy, że są one skutkiem różnic w kulturze, a nie w biologii - mówi główny autor pracy Brian Nosek z Uniwersytetu Wirginii.

Potwierdzają to inne eksperymenty - np. opisany w "Science" trzy lata temu, w którym kanadyjscy psychologowie przetestowali z matematyki 220 dziewcząt. Wcześniej podzielili je na grupy, którym dali do przeczytania różne eseje. Jeden był o tym, że kobiety są genetycznie mniej uzdolnione w matematyce. I jak się okazało - czytające go dziewczyny osiągnęły dwa razy gorszy wynik niż najlepsza z grup. Wiara w nieubłaganą siłę genów prowadziła do samospełniającej się przepowiedni.

- Kiedy dziewczęta słyszą, że są mniej zdolne, tracą motywację do nauki - mówi dr Maliszewski. - Co gorsza, wierzą w to nauczyciele, więc skupiają uwagę na chłopcach. To oni się starają, dostają dodatkowe zadania. Dziewczynki nie muszą, są skreślane na starcie, same sobie mówią: fizyka, matematyka nie są dla mnie - dodaje psycholog.

- Ten stereotyp ulega samowzmocnieniu - mówi prof. Brian Nosek. Pod jego wpływem kobiety rezygnują z kariery w naukach ścisłych, a ich mała reprezentacja w tych dziedzinach tylko pogłębia przekonanie, że są one mniej zdolne. Z testu na Implicit.harvard.edu wynika, że tak właśnie myśli 80 proc. jego polskich uczestników. Plasujemy się na drugim miejscu, za Chińczykami. Dlaczego?

- Sprzyja temu nasza tradycyjna, patriarchalna kultura, ale to niejedyny czynnik, bo np. w równie tradycyjnych krajach południa Europy - Portugalii, Włoszech - ten efekt jest dużo słabszy - mówi dr Maliszewski. - Inną przyczyną mogą być błędy w edukacji. Dlatego pomysły minister nauki Barbary Kudryckiej, żeby wprowadzić parytet płci w najważniejszych polskich komisjach naukowych, to dobry pierwszy krok w walce z tym stereotypem płci.

Prof. Brian Nosek: - Warto sobie uświadomić, że kobiety stanowią w każdym państwie połowę potencjału intelektualnego, ale ponieważ działa stereotyp, wnoszą w dziedziny ścisłe i technikę znacznie mniej, niżby mogły.[...]

Sprawdź swoje uprzedzenia i utajone skojarzenia:

https://implicit.harvard.edu/implicit/poland/selectatest.jsp

Źródło: Gazeta Wyborcza