Brainspotting – innowacyjna metoda leczenia traumy - artykuł autorstwa Magdaleny Kowalskiej

Artykuły „Niebieskiej Linii"

13.05.2022

Magdalena Kowalska

Brainspotting to terapia, która czerpie z najnowszych osiągnięć neuronauki i wykorzystuje naturalne zdolności mózgu do samoleczenia i samoreorganizacji. Elastyczność tej metody pozwala na integrowanie jej z innymi nurtami psychoterapeutycznymi, może zatem stanowić główną terapię, jak i dodatkowe narzędzie. W związku z tym, że osoby doznające przemocy tracą poczucie własnej wartości i pewności siebie, Brainspotting może pomóc nie tylko w przepracowaniu traumy, ale także w odbudowaniu wewnętrznej siły i sprawczości.

Osoby po traumatycznych przeżyciach związanych z doświadczaniem przemocy potrzebują możliwie najefektywniejszego wsparcia. Poszukuje się metod pozbawionych ryzyka retraumatyzacji, skoncentrowanych na względnie krótkoterminowym procesie, umożliwiającym jak najszybszy powrót do emocjonalnej równowagi. Wśród nich jest Brainspotting – metoda stosowana przez ponad trzynaście tysięcy terapeutów z różnych stron świata, od trzech lat z powodzeniem gości również w Polsce.

Czym jest Brainspotting?

Podstawą terapii Brainspotting jest zgodne z neuronaukowymi osiągnięciami założenie, że neurofizjologiczne źródło traumy przechowywane jest w głębokich strukturach mózgu, do których mamy bardzo utrudniony lub wręcz niemożliwy dostęp z poziomów typowo poznawczych, na przykład poprzez terapię opartą wyłącznie na rozmowie. Neurobiologiczne narzędzie, jakim jest Brainspotting umożliwia zlokalizowanie, przetworzenie oraz uwolnienie pamięci o przykrych doświadczeniach, która zazwyczaj uwięziona jest poza zasięgiem świadomości. Odnalezienie tak zwanego „brainspot”, czyli odpowiedniego punktu w polu widzenia osoby poddającej się terapii, umożliwia dostęp do wspomnianych, podkorowych struktur mózgu, siatki neuronalnej, w której zapisany jest materiał tej pamięci. Dzięki odpowiedniemu procesowi mózg danej osoby dąży do samouzdrowienia, co przekłada się na uwolnienie od traumy i odzyskanie emocjonalnej harmonii.

Jak przebiega sesja Brainspotting?

Podczas sesji Brainspotting, kierując się somatycznymi odczuciami traumatycznych doświadczeń oraz poprzez poszukiwanie odpowiedniej pozycji oczu w polu widzenia, terapeuta wraz z klientem wspólnie lokalizują tak zwany „brainspot”. W połączeniu ze skoncentrowaną uważnością i relacyjnym dostrojeniem terapeuty, rozpoczyna się samoistny proces uwalniania traumy z podkorowych struktur mózgu, wykorzystujący fenomen zdolności mózgu do samoleczenia. Sama metoda dostarcza różnych możliwości odnalezienia punktu „brainspot” oraz dalszego procesowania, dzięki czemu można dostosować ją do potrzeb klienta.

Brainspotting wśród osób doświadczających przemocy

Co bardzo istotne, dzięki Brainspotting można przepracować traumę z osobami, które odczuwają bardzo duży opór przed werbalnym otworzeniem się lub też mają ograniczony dostęp do pamięci o trudnych doświadczeniach. W tej metodzie komunikacja werbalna jest ograniczona do minimum, to sam mózg pacjenta – przy drobnej pomocy terapeuty – wykonuje całą pracę. Klient zatem, jeśli nie chce lub nie jest w stanie mówić o traumie, nie musi tego robić, co w niektórych metodach jest poważnym utrudnieniem, wydłużającym znacznie proces terapeutyczny lub wręcz go uniemożliwiającym.

Ponadto, przetwarzanie traumy odbywa się w bezpiecznych warunkach, w oparciu o relację terapeutyczną ze specjalistą, który jest w pełni uważny na cały proces i „podąża” za klientem tam, dokąd on zmierza. Plastyczność mózgu pozwala zatem także na rekonsolidację pamięci.

Dużą zaletą jest również brak ścisłych procedur i ograniczających ram procesu terapeutycznego. Metoda jest bardzo elastyczna, dopasowana w pełni do klienta i jego potrzeb. Może on z powodzeniem „kontrolować” cały proces według własnej intuicji, dzięki czemu ma poczucie odzyskiwania wpływu na swoje życie i uwalniania się od traumy, co u osób doświadczających przemocy jest niezwykle istotne.

Niezależnie od tego, jak bardzo złożona byłaby trauma oraz ile innych trudności ze sobą niesie, w przedstawianej metodzie działa się kompleksowo, na każdy rodzaj emocjonalnego kryzysu. Może ona pomóc uwolnić się zarówno od trudnej przeszłości, jak i odzyskać równowagę i siłę w aktualnie dziejącej się sytuacji, co może przełożyć się na przykład na realną pomoc w uwolnieniu się od oprawcy. Co ważne, w kontekście przemocy jest odpowiednia zarówno dla ofiar, jak i jej sprawców.

Brainspotting uznawany jest za rewolucyjną i wysoce skuteczną metodę, co potwierdziło się między innymi podczas wsparcia osób związanych ze strzelaniną w szkole podstawowej Sandy Hook w Newtown, w 2012 roku. W przeprowadzonej w 2016 roku ankiecie okazał się najskuteczniejszą wśród innych, powszechnie znanych metod terapeutycznych. Elastyczność tej metody pozwala na integrowanie jej z innymi nurtami psychoterapeutycznymi, może zatem stanowić główną terapię, jak i dodatkowe narzędzie. Korzystają z niego zarówno psycholodzy, psychoterapeuci, terapeuci uzależnień, jak i pedagodzy, lekarze i inni specjaliści, którzy pracują z osobami potrzebującymi wsparcia zarówno w poważnych kryzysach psychicznych, jak i dążą do ekspansji własnych zasobów. W związku ztym, że osoby doznające przemocy tracą poczucie własnej wartości i pewności siebie, Brainspotting może im pomóc nie tylko wprzepracowaniu traumy, ale także w odbudowaniu wewnętrznej siły i sprawczości.