Pierwszy raport Zespołu ds. analizy zdarzeń dot. sprawy Kamilka z Częstochowy

28 lutego Zespół ds. analizy zdarzeń przedstawił w Ministerstwie Sprawiedliwości pierwszy raport z prac, który dotyczy sprawy śmierci Kamilka z Częstochowy. Eksperci wskazali też obszary, w których należy dokonać zmian systemowych, aby w przyszłości nie dochodziło do takich tragedii.

Podczas konferencji, na której omawiany był pierwszy raport, wiceministra sprawiedliwości Zuzanna Rudzińska-Bluszcz podkreślała, że prace zespołu są niezwykle istotne dla sprawnego funkcjonowania systemu ochrony dzieci.

– Bezpieczeństwo dziecka jest dla nas priorytetem. Każda tragedia jest inna, ale poprzez systemowe działania i kontrolę społeczną możemy wyeliminować takie przypadki z naszego życia – powiedziała wiceministra Rudzińska-Bluszcz.

Dr Grzegorz Wrona, przewodniczący Zespołu ds. analizy zdarzeń, podsumował na konferencji dotychczasowe działania, które pozwoliły na opracowywanie pierwszego raportu.

Wskazywał, że zespół dokładnie przeanalizował działania systemu m.in. dotyczące funkcjonowania ośrodków pomocy społecznej, kuratorów, sądów czy prokuratury na każdym z etapów, gdzie mieli styczność z ofiarą.

– W raporcie znalazły się rekomendacje zespołu dotyczące działań systemowych, które zawiodły w 2023 roku, a które wymagają pilnej zmiany. Dotyczą one funkcjonowania instytucji, ale także niezbędnych działań legislacyjnych dla ulepszenia funkcjonowania systemu – wskazywał mec. Grzegorz Wrona.

Wiceministra Zuzanna Rudzińska-Bluszcz w imieniu Ministerstwa zadeklarowała, że wszystkie rekomendacje, które zaproponował zespół, będą szczegółowo przeanalizowane i możliwie szybko wprowadzane w życie. Planowane jest seminarium z udziałem przedstawicieli resortów, które wezmą udział w pracach nad poprawą system ochrony dzieci. Będą to: Ministra ds. Równości, Ministerstwo Cyfryzacji, Ministerstwo Edukacji, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Zdrowia.

________________________________

Zespół ds. analizy zdarzeń, na skutek których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu – najważniejsze informacje

15 lutego 2024 r. weszła w życie nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, znana jako „ustawa Kamilka”. Ustawa ta była odpowiedzią na tragiczną śmierć 8-letniego Kamilka z Częstochowy i miała na celu wzmocnienie ochrony dzieci przed przemocą i przestępstwami seksualnymi. Wkrótce zostanie wprowadzona kolejna nowelizacja, która usprawni stosowanie przepisów chroniących dzieci. Planowane dalsze zmiany obejmują usprawnienie procedur i wyjaśnienie wątpliwości, które pojawiły się podczas pierwszych miesięcy funkcjonowania ustawy:

Najważniejsze zmiany w nowelizacji

1. Rezygnacja z wymogu zaświadczenia o niekaralności dla rodziców: Rodzice uczestniczący w wycieczkach szkolnych jako opiekunowie nie będą musieli składać zaświadczeń o niekaralności; wystarczy ich oświadczenie.

2. Zniesienie opłat za zaświadczenia: Wolontariusze i studenci odbywający praktyki w szkołach zostaną zwolnieni z opłat za zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego.

3. Koniec podwójnego sprawdzania: Szkoły nie będą musiały ponownie weryfikować karalności osób, które już zostały sprawdzone przez ich pracodawców.

4. Rezygnacja z przedstawiania zaświadczeń przez osoby z ustawowym wymogiem niekaralności: Policjanci, adwokaci, radcowie prawni czy sędziowie nie będą musieli ponownie potwierdzać niekaralności podczas wykonywania swoich obowiązków w szkołach.

5. Goście zaproszeni na zajęcia szkolne: Prelegenci lub goście nie będą potrzebować zaświadczenia z KRK, jeśli występują w obecności nauczyciela.

6. Dodanie definicji pojęć: Wprowadzenie „słownika” ustawy, aby uniknąć wątpliwości interpretacyjnych.

Zespół ds. Analizy Zdarzeń

Powstał interdyscyplinarny Zespół ds. analizy zdarzeń, w których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Zespół działa według procedury Serious Case Review, oceniając każde zdarzenie w kontekście funkcjonowania systemu ochrony dzieci i proponując usprawnienia.

Serious Case Review (SCR) to procedura analityczna stosowana w krajach anglojęzycznych, w tym w Wielkiej Brytanii, w celu zbadania okoliczności śmierci lub poważnego uszczerbku na zdrowiu dziecka, zwłaszcza gdy podejrzewa się udział przemocy lub zaniedbania. Celem SCR jest wykorzystanie doświadczeń z takich zdarzeń do poprawy systemu ochrony dzieci i zapobiegania podobnym przypadkom w przyszłości.

Powstanie Zespołu jest przełomem w polskim systemie prawnym, jako że pozwala na systematyczne identyfikowanie luk w ochronie dzieci przed krzywdzeniem i wprowadzanie usprawnień. Jego praca ma na celu zapobieganie takim tragicznym zdarzeniom w przyszłości, poprzez wdrażanie skutecznych rozwiązań systemowych. Wpływa na kształtowanie prawa i polityki społecznej, aby zapewnić lepszą ochronę dzieci.

Zadania Zespołu

Głównym zadaniem zespołu jest analiza zdarzeń, w których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, zwłaszcza gdy istnieje uzasadnione podejrzenie, że rodzic lub opiekun popełnił przestępstwo na szkodę dziecka. Zespół ma za zadanie:

• Ocenić okoliczności zdarzenia: Sporządza raport opisujący okoliczności śmierci lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu dziecka.

• Badać sytuację dziecka przed zdarzeniem: Analizuje, w jakiej sytuacji znajdował się pokrzywdzony małoletni przed zdarzeniem.

• Analizować reakcje instytucji: Ocena, jak zareagowały właściwe organy i instytucje (państwowe i samorządowe) wobec dziecka, jego rodzeństwa i rodziców (opiekunów).

• Wskazywać uchybienia: Identyfikuje, czy wystąpiły uchybienia w kwestii ochrony praw dziecka, które mogły utrudnić prawidłowe reagowanie na krzywdę.

• Formułować zalecenia: Przedstawia zalecenia poprawiające skuteczność ochrony dzieci.

Kompetencje Zespołu

Zespół ma szerokie kompetencje do badania spraw, w tym możliwość przeprowadzania wysłuchań, występowania z wnioskami o udzielenie informacji, udostępnienie akt, dokumentów, zapisów z monitoringu itd. Może również przekazywać swoje wnioski i uwagi wszystkim instytucjom zaangażowanym w ochronę małoletnich, takim jak policja, sądy, prokuratura, ośrodki pomocy społecznej, służba zdrowia oraz placówki edukacyjne.

Raport w sprawie Kamilka z Częstochowy

Raport w sprawie Kamilka jest pierwszym tego typu dokumentem opracowanym przez Zespół, a jego celem jest wykorzystanie doświadczeń z tej tragedii do poprawy systemu ochrony dzieci w Polsce.

Źródło tekstu oraz zdjęć: Ministerstwo Sprawiedliwości