Rozprawiamy się z mitami nt. Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej

MIT PIERWSZY: Konwencja jest niezgodna Konstytucją RP. ("Niezależnie od potencjalnych zagrożeń, rozwiązania konwencyjne już teraz budzą istotne wątpliwości w świetle konkretnych przepisów Konstytucji Rzeczpospolitej.")

FAKTY: Konwencja jest zgodna z Konstytucją RP:

• Zgodność Konwencji z Konstytucja RP potwierdziły dwie niezależne ekspertyzy prawne:

• opinia prawna BAS z dn. 5 lipca 2012 r. (http://orka.sejm.gov.pl/wydbas.nsf/0/FF9DD63C9EEE799EC1257B1F004CDA0A/$File/Strony%20odZP_36-5.pdf)

• ekspertyza sporządzona przez Instytutu Nauk Prawnych PAN (http://www.senat.gov.pl/gfx/senat/userfiles/_public/k8/dokumenty/stenogram/oswiadczenia/klima/5001o.pdf)

MIT DRUGI: Konwencja wyklucza ze swojego zakresu podmiotowego mężczyzn. ("Konwencja jest aktem prawnym, którego beneficjentami mają być w rzeczywistości wyłącznie kobiety, co jest rozwiązaniem ewidentnie dyskryminacyjnym." oraz "(...) dostrzeganie jedynie w kobietach ofiar przemocy domowej, a pomijanie innych zagrożonych grup, przede wszystkim dzieci oraz osób starszych, bez względu na ich płeć;)

FAKTY: Konwencja ma zastosowanie do wszystkich form przemocy wobec kobiet, w tym przemocy domowej, jednak wyraźnie zachęca państwa dostosowania jej postanowień wobec wszystkich osób dotkniętych przemocą domową (mężczyzn, dzieci, osób starszych).

Także polskie prawo nie wyklucza z ochrony żadnej z ofiar przemocy niezależnie od płci, wieku, pochodzenia czy formy przemocy.

MIT TRZECI: Konwencja tworzy nową definicji płci. ("Konwencja, będąc silnie skoncentrowana na pojęciu płci, narzuca ideologiczną perspektywę jej postrzegania, jako konstruktu społecznego.")

FAKTY: Konwencja nie tworzy nowej definicji płci, odnosi się do kobiet i mężczyzn w tradycyjnym rozumieniu tych słów. Brak odniesienia do biologicznych wyznaczników płci nie oznacza, że Konwencja odrzuca biologiczne różnice między kobietami i mężczyznami. Zwraca też uwagę na fakt, że role społeczne, pozycja społeczna i oczekiwania wobec kobiet i mężczyzn to konstrukt społeczny (kulturowy), który może mieć i ma wpływ na poziom i akceptację przemocy wobec określonej grupy społecznej. Te społeczne aspekty funkcjonowania kobiet i mężczyzn to właśnie gender - płeć społeczno-kulturowa, pojęcie zakorzenione w naukach społecznych od kilkudziesięciu lat.

• Konwencja skupia się na społecznych i kulturowych atrybutach przypisywanych powszechnie danej płci, takich jak utarte stereotypy płciowe, ponieważ w niektórych przypadkach są one oparte na założeniu o podległości kobiet i mogą przyczyniać się do przemocy. Mogą też ograniczać prawa dziecka czy prawa rodziców; np. stereotypy dotyczące mężczyzn powodują, ze przegrywają oni często sprawy o opiekę nad dziećmi i napotykają na bariery przy korzystaniu z urlopów ojcowskich. Z kolei kobiety chcące realizować zawód informatyka czy inżyniera musza wykazać ponadprzeciętną determinację, aby realizować swoje aspiracje i potencjał.

• Przywołana w Konwencji definicja płci społeczno-kulturowej (gender) ma na celu zilustrowanie społecznych i kulturowych uwarunkowań przemocy wobec kobiet, które są faktem.

MIT CZWARTY: "Konwencja nie wnosi do naszego systemu prawnego żadnych instrumentów realnie ukierunkowanych na eliminowanie przemocy wobec kobiet."

FAKTY: Najważniejszym celem Konwencji jest uporządkowanie, koordynacja i wzmocnienie ram prawnych i działań, których nakierowanych na przeciwdziałanie przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Konwencja obszernie reguluje kwestie stworzenia zintegrowanej polityki gromadzenia danych, zapobiegania, ochrony oraz wsparcia dla ofiar i świadków przemocy, poprzez mechanizmy takie jak:

• zapewnienie oficjalnej infolinii dla ofiar przemocy działającej 24 h oraz portalu z informacjami dla ofiar przemocy;

• zapewnienie odpowiedniej liczby schronisk dla ofiar przemocy oraz ośrodków wsparcia;

• przygotowanie procedur przesłuchań policyjnych chroniących przed wtórną wiktymizacją;

• monitorowanie, zbieranie danych na temat przestępstw z uwzględnieniem płci;

• przeprowadzenie szeroko zakrojonych akcji informacyjnych w zakresie przeciwdziałania przemocy wobec kobiet;

• przeszkolenie osób zajmujących się wsparciem dla ofiar przemocy oraz pracujących ze sprawcami przemocy;

MIT PIĄTY: Celem Konwencji jest walka z tradycją. ("Zobowiązanie stron Konwencji do podejmowania działań z zakresu inżynierii społecznej, przez wykorzenienie tradycyjnych struktur społecznych arbitralnie prezentowanych w Konwencji jako źródło przemocy domowej wobec kobiet").

FAKTY: Konwencja nie deprecjonuje religii ani tradycji jako takich, jedynie stanowi, że nic nie może usprawiedliwić krzywdzenia innego człowieka, również elementy kultury, tradycji czy religii. Jest to całkowicie zgodne z obowiązującym prawem oraz uniwersalnymi wartościami, na które powołuje się m.in. Konstytucja RP.

• Konwencja wskazuje na istnienie uprzedzeń, zwyczajów i tradycji, któreopierają się na idei niższości kobiet i krzywdzących stereotypach, które mogą przyczyniać się do przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. należą do nich: obrzezanie kobiet, przymusowe małżeństwa, honorowe zabójstwa.

• W Konwencji nie dochodzi do negowania czy zaprzeczania dorobku cywilizacyjnego, trudno bowiem za taki uznać przekonania, które usprawiedliwiają stosowanie przemocy wobec osób słabszych.

• Warto pamiętać, że Polska podjęła się bardzo podobnych zobowiązań już w 1982 roku, kiedy to ratyfikowana została Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW).

MIT SZÓSTY: Konwencja wymaga zmiany podstawy programowej ("(...) forsowanie zmian w programachnauczania staje się działaniem systemowym, zmierzającym do zaprowadzenia odgórnie narzuconego, jedynego słusznego światopoglądu.")

FAKTY: MEN stwierdził zgodność podstawy programowej z postanowieniami Konwencji.

• Konsultacje z Ministerstwem Edukacji Narodowej odbywały się na wszystkich etapach dyskusji nad wpływem Konwencji na polski porządek prawny.

• Co więcej MEN podkreślał, że obowiązująca podstawa programowa zawiera treści odnoszące się do problematyki przeciwdziałania przemocy, zapobiegania wszelkiej dyskryminacji oraz problematyki równościowej.

MIT SIÓDMY: Konwencja ma na celu promocję homoseksualizmu". ("(...) postulaty przełamywania uprzedzeń i stereotypów formułowane są przez organizacje promujące style życia praktykowane w subkulturach ruchu LGBT, które do swych celów statutowych wyraźnie zaliczają promowanie tych zachowań i zwiększenie społecznej reprezentacji homoseksualistów.")

FAKT: Celem Konwencji jest przeciwdziałanie przemocy, jej przedmiotem ani treścią nie jest w żadnym zakresie i żadnej formie orientacja seksualna.

• Konwencja mówi jedynie o rolach społecznych związanych z płcią. Rola płciowa i orientacja seksualna to dwa różne pojęcia.

• Konwencja mówi o "niestereotypowych rolach płciowych", czyli o takich zachowaniach, które wyłamują się ze stereotypowego modelu "kobiecości" i "męskości". Na przykład mężczyzna, który bierze urlop ojcowski, by opiekować się niemowlęciem zachowuje się niestereotypowo, ponieważ znaczna większość mężczyzn nie postępuje w ten sposób. Analogicznie, kobieta będąca budowlańcem czy inżynierem wykonuje niestereotypowy zawód, ponieważ w tym sektorze w znacznej części przeważają mężczyźni.

• Promocja tego typu niestereotypowych zachowań jest cenna, ponieważ przyczynia się do równości między kobietami i mężczyznami i pozwala każdemu na realizowanie swojego indywidualnego potencjału nieobciążonego kulturowymi ograniczeniami.

• W Konwencji pojęcie orientacji seksualnej (bez dookreślenia jej typu) pojawia się w artykule 4 (art.4: Podstawowe prawa, równość i niedyskryminacja) jako jedna z przesłanek antydyskryminacyjnych.

MIT ÓSMY: GREVIO tzn. niezależny komitet monitorujący może narzucać Polsce swoje rekomendacje. ("Nie rozstrzygając nawet o konstytucyjności samych rozwiązań konwencyjnych, trzeba zwrócić uwagę na to, że interpretowanie ich przez niezależny organ [GREVIO] (...)  stwarza poważne ryzyko, że formułowane zaczną być (...) postulaty stworzenia rozwiązań prawnych pozostających w kolizji z rozwiązaniami zawartymi w Konstytucji RP.")

FAKTY: GREVIO nie zagraża suwerenności Polski i nie ma mocy narzucania swoich rozwiązań krajom, które ratyfikowały Konwencję.

• Komitet nie może zobowiązać Polski do bezwzględnego wdrożenia środkówprzez niego wskazanych (czy to w drodze rekomendacji zawartych w raportach, czy też w drodze zaleceń).

• Polska jest już stroną kilku Konwencji o podobnym bądź praktycznie identycznym mechanizmie monitorującym vide GRETA w Konwencji Rady Europy w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi, które nie wzbudzały i nie wzbudzają podobnych obaw.

• Brak zagrożeń wynika również z niezależnych ekspertyz BAS i PAN (http://orka.sejm.gov.pl/wydbas.nsf/0/FF9DD63C9EEE799EC1257B1F004CDA0A/$File/Strony%20odZP_36-5.pdf oraz http://www.senat.gov.pl/gfx/senat/userfiles/_public/k8/dokumenty/stenogram/oswiadczenia/klima/5001o.pdf)

Źródło: http://kozlowska-rajewicz.pl/aktualnosci/list-poslow-sprawie-konwencji-przeciwdzialaniu-przemocy/