JEDNOLITE STANDARDY PRACY Z OSOBAMI POKRZYWDZONYMI W OŚRODKACH POMOCY DLA OSÓB POKRZYWDZONYCH PRZESTĘPSTWEM DZIAŁAJĄCYCH W RAMACH PROJEKTU „SIEĆ POMOCY OFIAROM PRZESTĘPSTW”.

Państwo stoi na straży porządku i bezpieczeństwa publicznego przede wszystkim poprzez realizację działań zapobiegających popełnianiu przestępstw. Obowiązkiem państwa jest podejmowanie działań mających na celu przywrócenie naruszonego w wyniku przestępstwa porządku i bezpieczeństwa publicznego.

Do niedawna osoba pokrzywdzona przestępstwem była niedostatecznie dostrzegana przez społeczeństwo, a zwłaszcza organy ścigania. Każdy dokonany czyn przestępny rozpatrywany był przez wymiar sprawiedliwości w kierunku ustalenia sprawcy, wymierzenia kary i przywrócenia porządku prawnego. Pokrzywdzony postrzegany był jedynie jako źródło dowodu, a realizację roszczeń odszkodowawczych traktowano jako prywatną sprawę pokrzywdzonego. Pokrzywdzony był zatem nie tylko ofiarą przestępstwa ale przede wszystkim jego następstw, które często sprowadzały się do emocjonalnej izolacji, nierzadko także ostracyzmu społecznego.Dokonując analiz dokonywanych przestępstw zaczęto dostrzegać, że ich ofiary dosięga wiktymizacja pierwotna, tj. skutki będące bezpośrednim następstwem przestępstwa, uszkodzenie ciała, okradzenie, okaleczenie, śmierć oraz wiktymizacja wtórna rozumiana jako zjawisko wynikające z przysparzania pokrzywdzonemu dodatkowych cierpień i stresów przez niewłaściwe jej traktowanie tak przez najbliższe otoczenie jak i aparat ścigania oraz wymiar sprawiedliwości. Potrzeba stworzenia kompleksowego programu pomocowego wynika z potrzeb społeczeństwa oraz przepisów prawa polskiego, w tym zwłaszcza Konstytucji RP, ale także z zaleceń wypracowanych przez społeczność międzynarodową, kształtujących politykę  postępowania z pokrzywdzonymi, w tym zwłaszcza Decyzji Ramowej Rady Unii Europejskiej 2001/220/WSiSW z dnia 15 marca 2001 r. w sprawie pozycji ofiar w postępowaniu karnym.

Zgodnie z art. 13 cyt. Decyzji, Państwa Członkowskie mają za zadanie stworzenie systemu pomocy ofiarom przestępstw, który zapewni im pomoc zarówno na wstępnym, jak i późniejszym etapie postępowania. System ten mają tworzyć zarówno służby publiczne, jak i uznawane oraz finansowane organizacje pozarządowe, które bezpłatnie  wspierają pokrzywdzonych przestępstwami i działając w odpowiednich warunkach uzupełniają działania Państwa w tym zakresie.Działając w oparciu o wytyczne  Decyzji Ramowej  Rady  Unii Europejskiej 2001/220/WSiSW z dnia 15 marca 2001 r., oraz m.in. Zaleceń  Rady Europy z 1985 r. Nr R (85)11 w sprawie pozycji ofiary w prawie karny i Zaleceń Nr R (85)21 w sprawie zapobiegania wiktymizacji i pomocy dla ofiar przestępstw Ministerstwo Sprawiedliwości zawarło z Komisją Europejską umowę o dofinansowanie projektu pod nazwą Sieć Pomocy Ofiarom Przestępstw.

U podłoża powstania Sieci Pomocy Ofiarom Przestępstw legła idea stworzenia spójnego systemu pomocy pokrzywdzonym przestępstwem, uwzględniającego wszelkie kategorie pokrzywdzonych. Budowa Sieci Pomocy Ofiarom Przestępstw polega na wykorzystaniu zasobów i bazy lokalowej ośrodków działających w ramach pomocy prawnej, psychologicznej i społecznej do budowy systemu wspierania pokrzywdzonych, opartego na interdyscyplinarnych działaniach wymiaru sprawiedliwości, organów ścigania, służb społecznych,  medycznych, edukacyjnych i organizacji pozarządowych.Głównym celem tworzenia Sieci jest nawiązanie współpracy interdyscyplinarnej pomiędzy instytucjami zajmującymi się pomocą ofierze i przywróceniem jej do stanu emocjonalnego sprzed popełnienia przestępstwa. Aby osiągnąć pozytywne efekty należy ofierze ułatwić dostęp do specjalistów z różnych dziedzin.   Potrzeby pokrzywdzonych powinny być rozważone w sposób interdyscyplinarny w celu uniknięcia częściowych bądź niespójnych rozwiązań, mogących doprowadzić do powtórnej wiktymizacji. Zakończenie postępowania nie kończy jego problemów wynikających ze skutków przestępstwa. Dlatego też w realizacji pomocy pokrzywdzonym przestępstwem powinny uczestniczyć zarówno instytucje samorządu lokalnego jak i organizacje pozarządowe działające w środowiskach lokalnych. Interdyscyplinarność tworzonego systemu wymusza współpracę  m.in. pomiędzy instytucjami wojewódzkimi, samorządowymi, wymiarem sprawiedliwości, policją, przedstawicielami kościołów oraz innymi instytucjami powołanymi w celu niesienia pomocy pokrzywdzonym.

Podstawowym ogniwem Sieci Pomocy Ofiarom Przestępstw są Ośrodki Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem działające na terenie całego kraju. Początkowo tworzy się 16 ośrodków. Ich działanie do kwietnia 2010 r. finansowane jest ze środków unijnych, których bezpośrednim beneficjentem jest Ministerstwo Sprawiedliwości. Dalsze finansowanie może odbywać się z innych źródeł, w tym ze środków projektowanego Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. 

Zasady funkcjonowania ośrodka.

16 ośrodków tworzy wraz z innymi podmiotami, ogólnokrajową Sieć Pomocy Ofiarom Przestępstw. Ośrodki zlokalizowane są przy obecnie funkcjonujących organizacjach pozarządowych świadczących pomoc osobom pokrzywdzonym przestępstwem, z wykorzystaniem ich bazy lokalowej.  Ośrodek zapewnia wsparcie w uzyskaniu bezpłatnej i profesjonalnej pomocy prawnej, psychologicznej, socjalnej i innych świadczeń osobom pokrzywdzonym przestępstwem. Ośrodek zapewnia pokrzywdzonemu dyskrecję w zakresie świadczonej pomocy. Ośrodek powinien być ogólnodostępny dla osób pokrzywdzonych poszukujących pomocy.Ośrodki dysponują i prowadzą bazę danych podmiotów działających na rzecz przezwyciężania skutków przestępstwa oraz udzielają informacji na temat możliwości uzyskania pomocy specjalistycznej.

Kontakt pokrzywdzonego z ośrodkiem.

Osoba pokrzywdzona nawiązuje kontakt z ośrodkiem:

• bezpośrednio, poprzez złożenie wizyty w ośrodku,
• za pośrednictwem telefonu informacyjnego,
• za pośrednictwem poczty e-mail.

    Osoba pokrzywdzona może także trafić do ośrodka na skutek skierowania przez inną instytucję czy organizację.

Telefon.

Celem rozpowszechniania informacji, jak również podejmowania interwencji w szczególnie uzasadnionych przypadkach, ośrodek uruchomia telefon informacyjny.Telefon służy do:

• prowadzenia i udostępniania pokrzywdzonym przestępstwem bazy danych o odpowiednich służbach, organach oraz wszelkich organizacjach, instytucjach i stowarzyszeniach działających na rzecz osób pokrzywdzonych przestępstwem, do których zainteresowani mogą zwrócić się o pomoc,
• udzielania podstawowych informacji z zakresu prawa oraz na temat różnych form pomocy dostępnych na terenie całego kraju,
• podejmowania w szczególnie uzasadnionych przypadkach interwencji we właściwych organach.

Specjaliści.

Ośrodki współpracują ze specjalistami z zakresu prawa i psychologii, celem profesjonalnego świadczenia pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem.

Wolontariusz – opiekun pokrzywdzonego.

Praca Ośrodków opiera się w znacznej mierze na grupie wolontariuszy, którzy pełnią funkcję opiekuna pokrzywdzonego.Opiekuna pokrzywdzonego przydziela się szczególnie wrażliwym grupom pokrzywdzonym przestępstwem, zwłaszcza osobom małoletnim, starszym, nieporadnym życiowo. Opiekun pokrzywdzonego udziela porady w szczególności pokrzywdzonym:

• przestępstwem przeciwko życiu,
• przestępstwem przemocy domowej,
• przestępstwem popełnionym na tle seksualnym.

Zadaniem opiekuna pokrzywdzonego jest zapewnienie osobie pokrzywdzonej przestępstwem – w niezbędnym zakresie - pomocy świadczonej poza ośrodkiem m.in. w formie asysty, udzielania informacji w jaki sposób i gdzie może uzyskać dalszą pomoc oraz wsparcia w zależności od indywidualnych potrzeb, czy też np. w załatwieniu formalności urzędowych. Działania opiekuna pokrzywdzonego cechuje nieokreślony czas interwencji indywidualnej. Opiekun powinien – w miarę potrzeby - przebywać z pokrzywdzonym do czasu, dopóki jego obecność jest konieczna. Rola opiekuna nie kończy się na zakończeniu postępowania sądowego.  Opiekun kieruje indywidualnym procesem pomocy, ponieważ pokrzywdzony przestępstwem często nie jest w stanie sam pokierować swoim postępowaniem po zdarzeniu.

Źródło: www.pokrzywdzeni.gov.pl

Inne z kategorii

Świadek w postępowaniu karnym

20.10.2023

Na naszym Youtubie możecie już obejrzeć zapis rozmowy z Joanną Szałek...

czytaj dalej

Asystent Osoby Pokrzywdzonej Przestępstwem

29.12.2023

Karolina Czarnecka, psycholożka Niebieskiej Linii IPZ opowiada o roli asystenta osoby pokrzywdzonym...

czytaj dalej