Rocznik 2013

Drogie Czytelniczki i Drodzy Czytelnicy

Raport Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) za 2013 rok nazywa przemoc wobec kobiet światową epidemią. Na świecie aż 35 proc. kobiet doświadcza przemocy fizycznej lub seksualnej (w Europie ten wskaźnik jest nieco mniejszy – 25 proc.). Większość kobiet (6 na 7 przypadków) jest atakowana lub krzywdzona przez własnych mężów lub partnerów. Według ekspertów blisko 40 proc. zabitych na świecie kobiet zostało zamordowanych przez swoich partnerów. Z raportu wynika, że przemoc wobec kobiet jest podłożem ostrych i chronicznych problemów zdrowotnych – od bezpośrednich obrażeń (stłuczenia, złamania, rany) po zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową, obniżoną możliwość prokreacji oraz stres, depresję i zaburzenia zdrowia psychicznego.

Wraz z raportem WHO opublikowała także wytyczne dla władz państwowych, aby szkolić pracowników służb społecznych i ochrony zdrowia w umiejętności rozpoznawania przemocy i dostarczać im wiedzy jak odpowiednio reagować. Przygotowana przez PARPA kampania „Lekarzu reaguj na przemoc!” jest świetną odpowiedzią na te wytyczne. Znowelizowane w 2010 roku przepisy wyraźnie wskazały pracowników ochrony zdrowia jako osoby uprawnione i zobowiązane do wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”. Udział lekarzy i innych przedstawicieli zawodów medycznych w pracach zespołów interdyscyplinarnych i grup roboczych skutecznie zwiększa ich kompetencje i daje nadzieję na dalsze usprawnianie systemu.

Poza tym w numerze same interesujące tematy: superwizja jako profilaktyka wypalenia zawodowego pomagaczy i standard w naszej pracy; przemoc instytucjonalna wobec dzieci i nastoletnich matek; nowy program pracy ze sprawcami przemocy pod nazwą „Rodzina”; obrona konieczna a przemoc w rodzinie; przemoc domowa w środowisku wiejskim… I wreszcie bardzo ważny artykuł nadkomisarz Marzeny Kordaczuk-Wąs o nowym narzędziu w pracy policjantów – kwestionariusze do szacowania ryzyka eskalacji przemocy i algorytmy postępowania policjantów podejmujących interwencje w przypadkach przemocy domowej. Od stycznia 2014 roku będą dostępne do powszechnego użytku w Policji. Mamy nadzieję, że pozwolą one lepiej chronić ofiary, podejmować bardziej skuteczne działania wobec sprawców przemocy i podniosą komfort pracy funkcjonariuszy Policji.

Miłej lektury „Niebieskiej Linii”

Renata Durda

SPIS TREŚCI

NA ZDROWIE

• Grażyna Pisarczyk Superwizja – krok w stronę profesjonalizmu
• Katarzyna Łukowska Lekarzu – reaguj na przemoc!
• Karolina Więckiewicz Prawa reprodukcyjne a przemoc wobec kobiet

PRAWO

• Agnieszka Olszewska Obrona konieczna i przekroczenie jej granic
• Marzena Kordaczuk-Wąs Algorytmy i kwestionariusze dla policjantów. Szacowanie ryzyka zagrożenia życia i zdrowia osób dotkniętych przemocą w rodzinie

RODZINA, ACH RODZINA...

• Tomasz Głowik „RODZINA" w zakładzie karnym. Program dla sprawców przemocy w rodzinie w izolacji więziennej
• Agnieszka Paczkowska Dziecko doświadczające przemocy – konsekwencje, mechanizmy, terapia
• Agnieszka Sikora Matki–nastolatki na marginesie
• Magdalena Goetz Dostrzec niewidoczne – problem przemocy na wsi
• Listy nadziei Wolność bez ceny

KĄCIK RZECZNIKA PRAW DZIECKA

• Beata Sobocińska Empatia i profesjonalizm – antidotum na przemoc

Drogie Czytelniczki i Drodzy Czytelnicy

Od dwóch lat budujemy polski system przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W niektórych gminach ten czas to głównie reorganizacja istniejących zasobów, w niektórych tworzenie wszystkiego od podstaw. Cała ta praca – budowanie, tworzenie, organizowanie, reorganizowanie... odbywa się wysiłkiem wielu ludzi. Bezcennym, bo bezpłatnym. Iluzja, że można tworzyć ogromny system bez nakładów finansowych coraz dotkliwej zagląda wszystkim w oczy. Raport Najwyższej Izby Kontroli z czerwca 2013 roku pokazał nie tylko niską jakość świadczonej ten sposób pomocy, ale także to, że „objęte kontrolą gminy i powiaty nie prowadziły praktycznie żadnych inwestycji na rzecz rozwoju własnego systemu pomocy osobom dotkniętym pomocą w rodzinie w zakresie zapewnienia miejsc w ośrodkach wsparcia i ośrodkach interwencji kryzysowej" oraz to, że „szczególnie niepokojący jest brak środków na szkolenia". Pozostaje wierzyć, że właściwe organy państwa podejmą działania, aby stan ten zmienić.

Badania opisywane przez Katarzynę Łukowską („Postawy i kompetencje grup roboczych") współbrzmią z wynikami kontroli NIK – spotkanie osoby dotkniętej przemocą z „pomagaczami" w procedurze „Niebieskie Karty" może być dla niej wtórnie raniące, gdyż osoby te nie posiadają kompetencji do rozumienia sytuacji i pomagania ofiarom przemocy. Nie mają kompetencji, bo nikt ich do tych zadań nie przygotował, nie zapewnił szkoleń i możliwości uczenia się od innych. W wielu gminach różne działania podejmowane są „na intuicję", a ona bywa niewystarczająca, a czasem wręcz mylna.

Najbardziej z trudami tworzenia „systemu" borykają się osoby, które zgodziły się pełnić rolę przewodniczących gminnych zespołów interdyscyplinarnych ds. przeciwdziałania przemocy. To oni firmują wszystkie dokumenty swoim nazwiskiem, to na nich spoglądają inne osoby w zespole oczekując roztropnych decyzji, a czasem osobistego podjęcia działań czy interwencji. Obserwuję proces wypalania się osób pełniących tę funkcję. Dwa lata intensywnych działań, organizowania obiegu dokumentów, zabezpieczania danych osobowych, scalania zespołu, tworzenia programów działań lokalnych, „wyszarpywania" niezbędnych środków i wreszcie dziesiątek, a może setek przypadków przemocy w rodzinie... Na własnej energii, często także w czasie wolnym od pracy, bez wynagrodzenia, w dużym napięciu emocjonalnym... Wielu/-e z nich rezygnuje z funkcji przewodniczącego/-ej, czuje frustrację, zniechęcenie. Trzeba szybko im pomóc, odciążyć z funkcji administracyjnych, dać wsparcie merytoryczne.

Liczymy na nowy Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, na Program Operacyjny Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie i przemocy ze względu na płeć współfinansowany z funduszy norweskich, na nowelizację ustawy i rozporządzeń... Pora na koła ratunkowe.

Pożytecznej lektury „Niebieskiej Linii" 

Renata Durda

SPIS TREŚCI

WSPÓŁPRACA INTERDYSCYPLINARNA

• Renata Durda My, przewodniczący zespołów interdyscyplinarnych
• Katarzyna Łukowska Postawy i kompetencje grup roboczych Wnioski z badań własnych – część II
• Agata Susek-Kaczyńska Przemoc seksualna w związkach małżeńskich Nadinterpretacja badaczy czy przemilczane fakty?
• Sebastian Lizińczyk Efektywniejsi razem Współpraca służby więziennej z zespołami interdyscyplinarnymi
• Łukasz Anders Niewykorzystany potencjał
• Jarosław Paralusz Zatrute życie Zjawisko stalkingu z perspektywy ofiary prześladowania

SPRAWCY i OFIARY; MĘŻCZYŹNI i KOBIETY

• Maria M. Pawłowska Przemoc wobec kobiet jak epidemia
• Agnieszka Kilińska-Pękacz I chroń nas ode złego...
• Sebastian Lizińczyk W lustrze iluzji
• Magdalena Goetz Przemoc symboliczna
• Ewa List nadziei

KĄCIK RZECZNIKA PRAW DZIECKA

• Monika Czyżewska Strach podcina dziecięce skrzydła

Drogie Czytelniczki i Drodzy Czytelnicy

Nie zgadzam się z powszechną opinią, że Polacy są obojętni na „krzywdę za ścianą". Na poparcie swego stanowiska mam twarde dowody – prawie 50% osób dzwoniących i piszących e-maile do „Niebieskiej Linii" (22 668-70-00 lub poradnia@niebieskalinia.pl) to tzw. świadkowie przemocy. Rodzina, znajomi, sąsiedzi, koledzy/koleżanki z pracy – osoby, które mają w pobliżu siebie kogoś cierpiącego z powodu doznawanej przemocy. Ich wątpliwość nie dotyczy tego, czy mają prawo pomóc osobie pokrzywdzonej – mają tylko wątpliwość JAK to zrobić, aby interwencja nie pogorszyła sytuacji ofiary i była skuteczna. Rozmowa z konsultantem „Niebieskiej Linii" zaczyna się zwykle od pytania: „Co WY możecie zrobić?", przechodzi przez etap „Co W OGÓLE można zrobić?", do etapu – „Co JA mogę zrobić?".

Na to pytanie odpowiada kampania „Reaguj. Masz prawo" uruchomiona przez Rzecznika Praw Dziecka. To, co wyróżnia ją spośród dotychczas organizowanych w podobnych sprawach, to praktyczny wymiar porad dla obserwatorów, czyli tzw. skrypty reakcji. Prostych, niezagrażających, proponujących różne dostępne rozwiązania problemu.

Pamiętajmy, że wielu świadków rodzinnych konfliktów ma własne doświadczenia związane z przemocą – często bardzo bolesne, raniące, dotychczas „nieprzepracowane". Bieżące zdarzenia, które pozornie ich nie dotyczą, uruchamiają głębokie, trudne, bardzo osobiste przeżycia. Wielu ludzi nie chce do nich wracać, w wielu do głosu dochodzi ówczesne bezbronne dziecko czy wyuczona bezradność. Takim osobom także potrzebna jest pomoc. Niewiele placówek w Polsce prowadzi programy wsparcia psychologicznego dla świadków przemocy.

Zwracam Państwa uwagę także na artykuły dotyczące kompetencji osób pracujących w instytucjach pomocowych i grupach roboczych (autorstwa Sylwii Bedyńskiej i Katarzyny Łukowskiej oraz Michała Trojnara). Dopóki kompetencje i warsztat pracy „pomagających" nie będą wystarczająco dobre – przepisy prawne i procedury pozostaną tylko zbiorem pustych zapisów.

Potrzeba szkoleń, warsztatów, superwizji (!) prowadzonych przez kompetentnych trenerów. Dbajmy o to, aby cena nie była jedynym kryterium zamawiania szkoleń. W przeciwnym razie będziemy mieć takich specjalistów, jakie mamy autostrady.

(Auto)refleksyjnej lektury „Niebieskiej Linii"

Renata Durda

SPIS TREŚCI

PRZEMOC SEKSUALNA

• Zofia Nawrocka Powstanie Ofiar Trauma jako potencjalne źródło sprawstwa przemocy
• Anna Nowak, Małgorzata Pietrucha-Hassan Zaleczyć czy wyleczyć? Oddziaływania korekcyjne wobecsprawców przemocy seksualnej
• Agata Susek-Kaczyńska Przemoc seksualna w związkach małżeńskich Nadinterpretacja badaczy czy przemilczane fakty?

W KALEJDOSKOPIE POMOCY

• Jarosław Paralusz Urojona bliskość
• Edyta Naja-Pasek Agresor w mundurze Psychologiczne uwarunkowania stalkingu z perspektywy prześladowcy
• Michał Lewoc Temida a przemoc w rodzinie 2012 Działanie prokuratury oraz orzecznictwo sądów powszechnych
• Sylwia Bedyńska, Katarzyna Łukowska Postawy i kompetencje grup roboczych Wnioski z badań własnych
• Michał Trojan Iluzja zawodowego komfortu
• Joanna Cichla Koło ratunkowe w kryzysie
• Maria M. Pawłowska Dobre praktyki w zakresie zwalczania przemocy

NASZE DZIECI I NASTOLATKI

• Monika Czyżewska Wychowywanie bez strachu
• Magdalena Goetz Wiktymizacja nastolatków w Polsce

KĄCIK RZECZNIKA PRAW DZIECKA

• BRPD Obojętność jak choroba

Drogie Czytelniczki i Drodzy Czytelnicy

I znowu wracamy do intrygującego i inspirującego tematu pracy ze sprawcami przemocy w rodzinie. Nową (przynajmniej w Polsce) metodę pracy z traumą nie tylko u ofiar, ale także u sprawców przemocy, przedstawia, za Peterem Levinem, Małgorzata Sieczkowska. Marek Prejzner, człowiek, który sprowadził program Duluth do Polski, opowiada o tym, gdzie teraz jesteśmy w myśleniu o pracy ze sprawcami przemocy i nad czym warto pracować, aby w obszarze przeciwdziałania przemocy nastąpiły skuteczniejsze zmiany. Równocześnie rozmawiamy także z jednym z absolwentów programu Duluth, aby pokazać, do jakich zmian udział w programie może prowadzić lub zachęcać.

Nie da się pominąć także tego, że ten numer „Niebieskiej Linii” przygotowujemy w cieniu wydarzeń w podwarszawskim Wołominie i innych rodzinnych tragedii, które miały miejsce w czasie tzw. Długiego weekendu majowego. Od lat obserwuję, że dni wolne od pracy, świąteczne obfitują w dramatyczne zdarzenia przemocowe. Czy to dlatego, że ludzie więcej czasu spędzają w domu, w gronie rodzinnym, czy to dlatego, że odpuszczają kontrolę, którą na co dzień sprawują nad swoimi relacjami z innymi ludźmi…? Każda placówka pomagająca ofiarom przemocy zna ten poniedziałkowy czy poświąteczny szczyt zgłoszeń, kiedy telefon dzwoni od rana. Policjanci wiedzą, że najwięcej interwencji w sprawach związanych z awanturami domowymi i przemocą rodzinną mają w weekendy. My to wiemy. Ale czy wiedzą to także nasi klienci? I przełożeni, którzy odpowiadają za organizację pracy w instytucjach i placówkach?

Po tragedii w Wołominie (3 ofiary śmiertelne i dwoje ciężko rannych dzieci) trudno nie zadawać sobie pytania, co takiego powinno się wydarzyć w tej rodzinie wcześniej, pomogłoby (podkreślam oczywiście hipotetyczność tego stwierdzenia) zapobiec tragedii. Niezależnie od personalnych zaniedbań, które zapewne jak zwykle zostaną odkryte, to – w mojej ocenie – wszystkim zabrakło narzędzi do szacowania ryzyka zagrożenia przemocą i eskalacji przemocy. Nawet najprostsze narzędzia wskazywały na bardzo wysoki stopień zagrożenia nasileniem i powtarzalnością przemocy –choroba psychiczna, nadużywanie alkoholu, wcześniejsze konflikty sprawcy z prawem, agresywne zachowania poza domem, wychowywanie nie tylko biologicznych dzieci czy wreszcie wcześniejsze interwencje związane z przemocą domową… Według narzędzi diagnostycznych i algorytmów postępowania sytuacja była bardzo czytelna… Trzeba było tylko te narzędzia znać i ich użyć, a tak się nie stało w Wołominie i nie dzieje się w bardzo wielu innych przypadkach. Pora to zmienić!

Inspirującej lektury „Niebieskiej Linii”

Renata Durda

SPIS TREŚCI

• Małgorzata Sieczkowska Budzenie tygrysa Trauma jako potencjalne źródło sprawstwa przemocy
• Renata Durda Kiedy świat jest czarno-biały Z Markiem Prejznerem rozmawia Renata Durda
• Krzysztofa Krowiranda Najważniejsza jest uważność Z absolwentem programu prowadzonego w modelu Duluth rozmawia Krzysztofa Krowiranda
• Anna Nowak, Małgorzata Pietrucha-Hassan Temat tabu – przemoc seksualna 
• Edyta Naja-Pasek Agresor w mundurze
• Agnieszka Rusińska Wyzwanie, przygoda, obietnica Superwizja w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie
• Kamila Zimoń Bierna strona państwa Brak reakcji na przemoc jako naruszenie praw człowieka
• Sylwia Spurek Valiuliene przeciwko Litwie
• Sławomir R. Buczma Nowa dyrektywa – nowe prawa ofiar przestępstw w EU
• Agnieszka Olszewska Pytania w sprawie Niebieskich Kart
• Grzegorz Wrona Ile kosztuje uczciwość małżeńska?
• Paulina Olejniczak Niewidoczne narzędzie przemocy

Drogie Czytelniczki i Drodzy Czytelnicy

W tym numerze „Niebieskiej Linii” przyglądamy się doświadczeniom innych krajów w obszarze problemów związanych z przemocą wobec kobiet i przemocą w rodzinie. Niektórzy mają dla nas „dobre praktyki” (USA, Wielka Brytania), inni w starym problemie odkrywają nowe formy (Włochy), jeszcze inni są w punkcie, w którym my byliśmy jeszcze dekadę czy dwie temu i szukają własnych dróg (Ukraina, Azja). Warto wiedzieć jak na tej „mapie drogowej” zapobiegania problemowi przemocy w rodzinie wygląda miejsce Polski (także w stosunku do wytycznych i rekomendacji instytucji europejskich). Wizyta w takiej międzynarodowej galerii co pewien czas może być inspirująca, ale także napełniać nas poczuciem dumy z osiągnięć (lub pokory).

Aspekt międzynarodowy to także kwestia „migracji” przemocy domowej razem z rodzinami. Do Pogotowia „Niebieska Linia” IPZ coraz częściej zgłaszają się telefonicznie i e-mailowo Polki i Polacy, którzy przebywają za granicą, ale potrzebują pomocy z powodu przemocy w rodzinie. Niemal zawsze sprawy te dotyczą również dzieci. Coraz częściej także zgłaszają się do nas osoby pokrzywdzone przemocą, które przebywają na terenie Polski, ale nie znają języka i prawa polskiego ani instytucji pomocowych.

W Hiszpanii od 2007 roku działa serwis telefoniczny dla osób doznających przemocy ze względu na płeć (gender based violence). Numer jest prosty 016. Telefon działa 24 godziny na dobę przez 365 dni w roku. Porady są dostępne w 51 językach. W Hiszpanii mieszka ok. 46 mln mieszkańców – zaledwie 8 mln więcej niż w Polsce. Od 2006 roku Hiszpanie uruchomili telefoniczny serwis do ochrony i wsparcia ofiar przemocy (ATENPRO). System opiera się na mobilnym terminalu, noszonym przez osobę zagrożoną, który umożliwia natychmiastową lokalizację tej osoby i błyskawiczne reagowanie na sytuacje nadzwyczajne zgłoszone przez terminal. W okresie 1.01.2006–30.09.2012 roku taką ochroną objęto 9.620 osób. W programie uczestniczą osoby objęte pomocą specjalistyczną, odizolowane od sprawcy, ale wciąż żyjące w poczuciu zagrożenia kolejnym atakiem.

To tylko dwa z licznych na świecie przykładów wykorzystywania narzędzi teleinformatycznych do zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy w rodzinie.
Pora, abyśmy w Polsce zaczęli sięgać także w tej dziedzinie po nowoczesne rozwiązania.

Inspirującej lektury „Niebieskiej Linii”

Renata Durda

SPIS TREŚCI

ZAGRANICA

• Małgorzata Kwietniewska Unia Europejska wobec przemocy domowej Od ponad 20 lat Unia Europejska podejmuje liczne działania o charakterze edukacyjnym, informacyjnym i pomocowym, inspiruje i finansuje programy działania, diagnozuje skalę i obszary przemocy, formułuje priorytety i stymuluje aktywność państw członkowskich we wszystkich dziedzinach występowania przemocy uwarunkowanej płcią, wiekiem i innymi czynnikami różnicującymi status jednostki.
• Agata Benda Program Daphne – europejski parasol ochrony przed przemocą Program Daphne jest jednym z głównych narzędzi Unii Europejskiej, służącym walce z szeroko rozumianą przemocą ze względu na płeć. Jego celem jest wspieranie ochrony dzieci, młodzieży i kobiet przed wszystkimi formami przemocy oraz osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony zdrowia, dobrobytu i spójności społecznej.
• Magdalena Pietruszka-Pandey Przemoc wobec kobiet w Azji Z wielokulturowego raportu WHO dotyczącego przemocy wobec kobiet w 10 krajach azjatyckich wynika, że do bycia ofiarą przemocy psychicznej, upokarzania i zastraszania w ciągu roku od badania przyznało się 20−75% kobiet. Ponad połowa ofiar przemocy fizycznej (między 55–95%) przyznała, że nigdy nie szukała pomocy instytucjonalnej. Kobiety doświadczają przemocy, która jest kulturowo akceptowana, a wręcz usankcjonowana i przez to niezwykle trudna do zdiagnozowania i udzielenia pomocy.
• Ewa Górecka Przemoc motywowana honorem Zbrodnie honorowe są częścią systemu przemocy stosowanej przez mężczyzn wobec kobiet na całym świecie. Niepokojące wyniki badań dowodzą, że nie tylko w krajach o dominującej religii muzułmańskiej prawo stanowi rodzina. Mąż, w imię obrony honoru swego i rodziny, ma prawo wymierzyć karę małżonce za cudzołóstwo. A ponieważ, gdy idzie o honor trudno o obiektywizm – najczęściej jest to najwyższy wymiar kary.
• Victoria Pantyley Roman Lozynskyy Stary problem nowej Ukrainy Badania dowodzą, że około 70% kobiet na Ukrainie cierpi z powodu różnych form przemocy w rodzinie, około 35% osób w wieku do 18 lat cierpi z powodu okrutnego traktowania. Ponad połowa wszystkich gwałtów i około 1/3 zabójstw i przestępstw z ciężkimi obrażeniami ciała ma miejsce w rodzinie. Tymczasem wzrastające bezrobocie, kryzys ekonomiczny, niechęć policji, brak ośrodków pomocy i prawodawstwa chroniącego prawa ofiar powoduje eskalację zjawiska przemocy domowej na Ukrainie.
• Monika Ksieniewicz Siła amerykańskich kobiet „Nieważne kim jesteś i jak zacząłeś, możesz mieć lepsze życie dla siebie i swojej rodziny, pod warunkiem oczywiście, że jesteś gotów na to zapracować” – postulat o równości i dostępie wszystkich do szans związanych z edukacją, równością płacową, do nauki i awansu zawodowego bez względu na pochodzenie, płeć czy orientację seksualną. W USA widać już zmiany na lepsze, a w Polsce?
• Ryszard Romaniuk Przemoc seksualna w wojsku Wojsko posługuje się bardzo konserwatywnym ideałem męskiej kultury, gdzie płeć i orientacja seksualna jest czynnikiem wpływającym na nasilenie zjawiska przemocy seksualnej. Badania pokazują, że kobieta walcząca w armii sojuszników w Iraku miała statystycznie większe szanse być zgwałconą przez towarzyszy broni niż zginąć z rąk wroga na polu walki.
• Maria M. Pawłowska SARA i MARAC nowoczesne protokoły 18 grudnia 2012 roku Rada Ministrów jednogłośnie zdecydowała o przystąpieniu Polski do Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet oraz przemocy domowej. Jest to pierwszy krok na długiej drodze do jej ratyfikacji. Jednym z elementów potrzebnych do jej ratyfikowania jest kompleksowa ochrona i pomoc ofiarom przemocy domowej. Protokoły SARA i MARAC – stosowane na całym świecie – są świetnym przykładem kierunku, w którym Polska powinna podążać w tym zakresie.

POLSKA

• Katarzyna Łukowska Motywować czy zmuszać? Fakty i mity wokół procedury zobowiązania do leczenia odwykowego Wokół procedury zobowiązania do leczenia odwykowego1 narosło wiele mitów, które z jednej strony utrudniają jej prawidłowe stosowanie, a z drugiej dają złudne nadzieje rodzinom osób uzależnionych. Im silniejsze naciski służb społecznych, by osoby uzależnione, często również sprawcy przemocy, zdecydowali się na diametralne zmiany w swoim życiu, tym większy opór z ich strony. Czy istnieje zatem dobre wyjście z tej sytuacji?
• Agnieszka Czapczyńska Ja, Ty, Ona – program wsparcia dla kobiet Trudno jest w pojedynkę zatrzymać przemoc, dlatego też niezbędny jest system prawny i pomocowy dbający o bezpieczeństwo osób doznających pomocy i penalizujący zachowania sprawców. Równie trudno jest w pojedynkę zatrzymać przemoc wewnętrzną, opartą na systemie krzywdzących przekonań i nawykowych zachowań, które są konsekwencją doznanych nadużyć. Dla bezpiecznego przejścia przez tę fazę zdrowienia niezbędna jest wspierająca, akceptująca i mądra obecność innych.

KĄCIK RZECZNIKA PRAW DZIECKA

• Międzynarodowe uprowadzenia i porwania dzieci Nie wszyscy rodzice mają świadomość, że w przypadku bezprawnego wywiezienia dziecka za granicę, mają możliwość ubiegania się o swoje prawa jako prawni opiekunowie na podstawie postanowień konwencji haskiej i zwrócenia się o pomoc do Rzecznika Praw Dziecka. Instytucja Rzecznika została ustanowiona po to, by chronić prawa dzieci i bronić je przed wszelkiego rodzaju przemocą, wykorzystaniem i zaniedbaniem.

LEKTURY

• Bartłomiej Majchrzak Świat, w którym człowiek jest towarem Antonio Salas, Handlowałem kobietami, tłum.: Teresa Tomczyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012. Na świecie sprzedaje się rocznie 2 miliony ludzi. 200 tysięcy z nich to kobiety przeznaczone na do domów publicznych. W tej liczbie jest 15 tysięcy Polek.

Drogie Czytelniczki i Drodzy Czytelnicy

Do najważniejszego tematu tego numeru, czyli specyfiki przemocy w rodzinach służb mundurowych przymierzaliśmy się w redakcji od kilku lat. Jednak wciąż brakowało materiałów i Autorów gotowych uchylić rąbka tajemnicy w tym oczywistym w innych krajach temacie. Przecież wszyscy wiemy, że są zawody szczególnie narażone na stres i wypalenie zawodowe, gdzie specyfika służby (dyspozycyjność, zmianowość, rotacja miejsc pracy) nie sprzyja spokojnemu życiu rodzinnemu. A wyszkolenie i przygotowanie do służby dobrego policjanta, żołnierza, pogranicznika czy funkcjonariusza więziennego kosztuje mnóstwo czasu i pieniędzy. Żadnego kraju nie stać na ignorowanie jakości życia w rodzinach służb mundurowych. Dlatego dla tych populacji tworzy się szczególne, „dedykowane” programy pomocy psychologicznej dla małżeństw i rodzin. Powoli do takiego działania przychyla się kierownictwo polskiej Policji, co jest szczególnie ważne, bo Policja to największy państwowy pracodawca w Polsce (102 tys. etatów mundurowych i ponad 20 tys. etatów cywilnych). Jest kogo chronić.

Mam nadzieję, że za przykładem Policji pójdą także inne resorty i służby.
Takie podejście naprawdę się opłaca.

W styczniu z inicjatywy Pełnomocniczki Rządu ds. Równego Traktowania Agnieszki Kozłowskiej-Rajewicz odbyło się spotkanie dotyczące polityki zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej w Polsce w 2013 roku. W spotkaniu wzięli udział parlamentarzyści, przedstawiciele wielu resortów i organizacji pozarządowych. I choć malkontenci twierdzili, że od 20 lat w Polsce nic się w sprawie przeciwdziałania przemocy w rodzinie nie zmienia, że wciąż mamy te same problemy, to realiści (do których i ja należę) twierdzą, że pokonaliśmy długą drogę. Już to, że problemy zgłaszane przed 20 laty jedynie przez organizacje pozarządowe i sceptycznie traktowane przez administrację państwową zaprzątają teraz głowy decydentów, że mówią oni jednym głosem z organizacjami pozarządowymi „musimy coś z tym zrobić” – jest ogromnym postępem. Mapa działań dla rządu i Parlamentu na ten rok jest obiecująca. Oby w grudniu 2013 roku udało się dotrzeć do celu podróży! O konkretnych planach czytajcie Państwo na stronie www.rownetraktowanie.gov.pl.

Optymistycznej (mimo wszystko) lektury „Niebieskiej Linii” 

Renata Durda

SPIS TREŚCI

SŁUŻBY MUNDUROWE

• Magdalena Pietruszka-Pandey Przemoc w rodzinach służbmundurowych – sytuacja w Polsce i na świecie
• Kamila Zimoń Genderowe lustro w Policji
• Marzena Kordaczuk-Wąs MOC – tak, PRZEMOC – nie! Program przeciwdziałania przemocy w rodzinach funkcjonariuszy Policji
• Magdalena Chojnacka Mundur nie chroni przed przemocą

PRAWO

• Sylwia Spurek Komitet CEDAW zaleca... Skargi w sprawach przemocy w rodzinie
• Grzegorz Wrona, Monika Płatek To dopiero początek

WSPÓŁPRACA INTERDYSCYPLINARNA

• Agnieszka Olszewska Procedura „Niebieskie Karty" – pytania i odpowiedzi
• Katarzyna Łukowska „Co dwie głowy to nie jedna" – czyli o procesach (i pułapkach!) podejmowania decyzji przez zespoły interdyscyplinarne i grupy robocze
• Marek Prejzner Ja wygrywam – Ty wygrywasz

GŁOSY ZE ŚRODOWISKA

• Michał Trojnar Pionierski eksperyment
• Marta Kaczmarczyk Luksus empatii – nie dla każdego

KĄCIK RZECZNIKA PRAW DZIECKA

• Ewa Jarosz Społeczne postawy wobec bicia dzieci