Rocznik 2009

Drogie Czytelniczki i Drodzy Czytelnicy

Atmosfera końca roku w sposób nieunikniony zmusza do podsumowań i refleksji - co się udało, co nie, i dlaczego - ale także postanowień noworocznych. Wierzyć chcę, że wśród postanowień naszych parlamentarzystów znajdzie się także i to, aby w 2010 roku dać Polkom (i Polakom) dobre, skuteczne zapisy chroniące ofiary przemocy w rodzinie. A politycy postanowią, że sprawy osób pokrzywdzonych (zwłaszcza przez najbliższych) nie będą pojawiać się tylko "z okazji..." - sprawy kobiet przy okazji 8 Marca, sprawy dzieci z okazji Dnia Dziecka, osób starszych przy okazji Dnia Seniora itd. Słyszymy wtedy dużo obietnic, ale może dlatego, że dni te nie wypadają w Nowy Rok - politycy przez pozostałe 364 dni w roku do nich nie wracają.
Mnie przy choince jednak się marzy, że zaczniemy 2010 rok od wejścia w życie nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, i w Polsce zacznie być jak w Ameryce..., albo chociaż jak w Austrii..., albo w Hiszpanii..., albo w Holandii..., albo... w innym demokratycznym państwie, gdzie sprawca ponosi konsekwencje związane z popełnieniem przestępstwa, a ofiara otrzymuje ochronę i zadośćuczynienie. Innymi słowy, że policja będzie mogła izolować sprawcę od ofiary także wtedy, gdy jest on jej prawowitym mężem, a mieszkanie, w którym razem z dziećmi mieszkają, dostał w spadku po dziadku. Albo je kupił - za pieniądze, które zarabiał, gdy ona rodziła i wychowywała wspólne dzieci. I że prawo chroniące życie i zdrowie będzie ważniejsze od prawa własności (choć tego ostatniego przecież nikomu nie odbieramy).
Wiem, że moje marzenia są dosyć naiwne, ale Święta Bożego Narodzenia sprzyjają powrotowi do Krainy Naiwności. Albo Krainy Ufności. Czego i Państwu życzę, dedykując wiersz nieodżałowanego ks. Jana Twardowskiego

Dlaczego jest święto...
Dlaczego jest święto Bożego Narodzenia?
Dlaczego wpatrujemy się w gwiazdę na niebie?
Dlaczego śpiewamy kolędy?

Dlatego, żeby się uczyć miłości do Pana Jezusa.
Dlatego, żeby podawać sobie ręce.
Dlatego, żeby się uśmiechać do siebie.
Dlatego, żeby sobie przebaczać.

Życzę świątecznej lektury

SPIS TREŚCI

PRZEMOC INTYMNA

• Joanna Roszak Kulturowe uzasadnienie przemocy seksualnej
• Aneta Błoch-Gnych Gwałt nie dla seksu
• Sabina Lasok-Chwiedoruk Osobowość mnoga
• Katarzyna Fenik Słuchając zranionego ciała
• Agnieszka Czapczyńska Przemoc w związkach nastolatków (cz. II)

PRAWO

• Małgorzata Łojkowska Przestępstwo zgwałcenia w polskim prawie karnym
• Deklaracja "Stop przemocy seksualnej w Polsce. Platforma działania"
• Sylwia Spurek Izolacja sprawcy przemocy od ofiary a kodeks postępowania karnego
• Wojciech Juszkiewicz Państwowa kompensata dla ofiar przestępstw

FORUM

• Niebieskie Karty w liczbach - ze statystyk Komendy Głównej Policji
• Monika Ksieniewicz Mężczyźni przeciwko przemocy wobec kobiet
• Paulina Gotfryd Ochrona osób dorosłych w świetle szkockiego prawa
• Jarosław Groth Psychopata subkryminalny
• Niebieskie nagrody

Drogie Czytelniczki i Drodzy Czytelnicy

Siadam do pisania tych kilku zdań do Was z ogromną rezerwą i pokorą. Przewodnim tematem numeru jest bowiem problem męskiej emocjonalności i roli, jaką odgrywają mężczyźni w procesie relacji przemocowych. Tymczasem jestem kobietą i nie chciałabym pogłębiać dysproporcji dyskursu społecznego wokół problemu "być mężczyzną w XXI wieku". Jak słusznie zauważa Krzysztof Klajs w książce "Mężczyzna od podszewki" (polecam!), życie współczesnego mężczyzny toczy się wokół bezskutecznych prób wydostania się spod wszechobecnego - w domu, przedszkolu, szkole - pierwiastka kobiecego. We współczesnym świecie - twierdzi Klajs - ogromnie brakuje obrzędów inicjacyjnych, które nauczyłyby mężczyznę doświadczania swojej męskości. A ponieważ społeczeństwo dąży do równowagi, w swoim dorosłym życiu mężczyźni będą nieświadomie odgrywali się na kobietach za dyskryminację z czasów szkolnych.

Idąc dalej tym tropem, Klajs pyta: kogo młody mężczyzna ma zapytać, jakim będę/jestem mężczyzną, mężem, ojcem? Przecież nie wychowawczynię w szkole, ani mamę, choćby były najwspanialszymi kobietami.

Ja stawiam pytanie: jak więc mężczyźni, którzy mają problemy - w relacjach, związkach, w pracy, z własnym poczuciem wartości i mocy - mają zwrócić się o pomoc do placówek pomocowych, gdzie w większości pracują... kobiety. Czy to, co mogą im zaproponować współczesne kobiety, wypełnia lukę w dawnej tradycji uczenia się bycia mężczyzną poprzez życie w męskiej społeczności, uczenia się męskich zajęć? Czy dając im do rąk kobiece narzędzia rozwiązywania problemów i konfliktów, pozwalamy im nadal być kompletnymi mężczyznami?

Oczywiście czasy się zmieniły, rozwój techniki i technologii doprowadził do uniwersalizacji miejsc pracy, trudno o typowo "męskie zajęcia", a nisze społeczne, które nadal są raczej męskie (wojsko, policja, sporty ekstremalne), to miejsca, które uczą tylko jednego sposobu wyrażania męskości.

Trzeba nam więc mądrych mężczyzn-nauczycieli (bardziej niż generałów), którzy chłopców i zagubionych w życiu mężczyzn nauczą, jak być mężczyzną w relacji ze współczesną kobietą, jak być ojcem dla syna i dla córki. Bo przecież rola mężczyzn jest kluczowa w problematyce przemocy wobec kobiet.

Tym razem proponuję krótki wstęp do numeru, bo nie mnie szukać odpowiedzi na pytanie: jak być mężczyzną?

Życzę męskiej (czyli jakiej?) lektury

Renata Durda

SPIS TREŚCI

MĘSKI TEMAT

• Jerzy Mellibruda Specyfika męskiej emocjonalności - źródła i konsekwencje
• Monika Płatek Czas mężczyzn
• Iwona Chmura-Rutkowska, Joanna Ostrouch Pułapka prawdziwej męskości
• Grażyna Mikołajczyk-Lerman Role małżeńskie a przemoc
• Bogna Szymkiewicz Zniewolenie i kontrola. Przemoc domowa jako łamanie praw człowieka
• Jerzy Szczepaniec Kroki w stronę systemu. Tarnowski program korekcyjno-edukacyjny dla sprawców przemocy

STALKING

• Z Waldemarem Woźniakiem rozmawia Natalia Osica Między przemocą a uzależnieniem
• Massimo Lattanzi, Justyna Skarżyńska-Sernaglia Od wielbiciela do zabójcy
• Justyna Skarżyńska-Sernaglia Postępowanie w przypadku stalkingu

FORUM

• Krzysztof Sarzała W Sieci
• Jerzy Mellibruda Umysł zniewalany przemocą - świadkowie Fragment książki "Przeciwdziałanie przemocy domowej"
• Anna Błoch-Gnych Okaleczone ciało
• Agnieszka Czapczyńska Przemoc w związkach nastolatków (cz. I)

Drogie Czytelniczki i Drodzy Czytelnicy

Ten numer otwierają teksty związane z zagrożeniami i przemocą wobec osób starszych. Od wielu lat dziwi mnie, że społeczeństwo, które tak bardzo zabiega o przedłużenie lat życia, niewiele uwagi poświęca pogłębianiu wiedzy o jakości i specyfice "okresu rozwojowego późnej dorosłości" (tego określenia w miejsce "osób starszych" czy "seniorów" nauczyła mnie Maria Lehmann, i bardzo to sobie cenię!). Więcej bowiem wiemy o tym, jakie choroby i leki są w tym okresie "na tapecie", niż jakie aktywności i zagrożenia wiążą się z tym wiekiem.

W raporcie "Stan przestrzegania praw osób starszych w Polsce", przygotowanym w 2008 roku na zlecenie Rzecznika Praw Obywatelskich, prezentowanym na konferencji w Międzynarodowy Dzień Osób Starszych (1 października), czytamy, że "problemy wewnątrzrodzinne, w tym przemoc, są ukrywane i w niewystarczającym stopniu diagnozowane". Tymczasem według badań E. Rudnickiej-Drożak (2006), spośród 740 pacjentek wybranych praktyk lekarzy rodzinnych z terenu woj. lubelskiego aż 323 były ofiarą przemocy (niemal 90% z nich doświadczało przemocy psychicznej). W okresie zaledwie trzymiesięcznej obserwacji na Podlasiu odnotowano aż 44 przypadki przestępstw wobec osób starszych, w tym nieszczęśliwe zgony (dane Wydziału Prewencji KWP w Białymstoku, 2006). 36% personelu domów opieki w USA miało do czynienia z co najmniej jednym przypadkiem nadużycia wobec osoby starszej w ciągu zaledwie roku, 10% osobiście popełniło akt nadużycia (fizyczne ograniczenia pacjentów, pozbawianie możliwości wyboru w sprawach codziennych), a 40% znęcało się psychicznie (Word Report on Violence and Health, 2002).

Dlatego też wśród kluczowych rekomendacji wspomnianego raportu dla RPO znalazły się: bardziej skuteczne zabezpieczenie interesów osób starszych w sporach rodzinnych, poprawa dostępu do pomocy prawnej i społecznej, zwiększenie skuteczności egzekucji obowiązku alimentacji dzieci wobec rodziców, wprowadzenie świadczeń pielęgnacyjnych w postaci kompensat utraconych dochodów z pracy dla członków rodzin sprawujących opiekę nad niepełnosprawnymi osobami starszymi.

Więcej o znanych, ale wciąż niezaspokojonych potrzebach populacji osób starszych, oraz tych nieznanych i nowych, piszą w tym numerze praktycy i z Polski, i z USA.

Chciałabym także, aby Waszej uwadze nie umknęły inne ważne teksty z tego numeru ? o sprawach dzieci, o pracy ze sprawcami, o polskim postrzeganiu przestępczości wobec rodziny (bardzo dające do myślenia!). Szczególnie polecam tekst Katarzyny Kiwer o budzącym dużo nadziei sposobie pracy z przypadkami przemocy w formie zespołu interdyscyplinarnego. Niby nic nowego w tej metodzie, ale uporządkowanie jej w strukturę z celami, formami i etapami pokazuje nowe możliwości takiego sposobu pracy.

Życzę inspirującej lektury i miłego wypoczynku letniego

Renata Durda

SPIS TREŚCI

POMOC OSOBOM STARSZYM

• Maria Kuźmicz Pomoc i przemoc Opieka jako proces zrozumienia
• Mariusz Kuskowski Stary człowiek i morze bezradności
• Anna Maria Węgierek Klara i Bogusław Przemoc wśród starszych i wobec nich
• Joanna Kwiatkowska Seniorzy z warszawskiej Woli
• Paulina Gotfryd Przemoc finansowa wobec osób starszych
• Doświadczenia brytyjskie

POMOC DZIECIOM

• Ewa Pisula Rodzeństwo dzieci z zaburzeniami rozwoju
• Justyna Rzytki-Sroka Od zaprzeczenia do działania Dziecko krzywdzone z perspektywy dorosłej ofiary przemocy domowej
• Katarzyna Kiwer Zespół interdyscyplinarny w warunkach Domu Dziecka

FORUM

• Aleksandra Szymanowska Polacy wobec czynów przeciwko rodzinie
• Ewa Mażul Wokół konfliktu
• Małgorzata Bajkowska O przemocy nie tylko po francusku
• Anna Błoch-Gnych Transfer na życie Terapia sprawców przestępstw seksualnych w warunkach izolacji więziennej

Drogie Czytelniczki i Drodzy Czytelnicy

Lato za nami. Dla jednych to czas odpoczynku, dla innych wytężonej pracy. Niestety, parlamentarzystom nie udało się utrzymać początkowego tempa pracy nad nowelizacją ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Premier Donald Tusk w maju 2008 roku deklarował, że polskie dzieci na początek roku szkolnego dostaną w prezencie prawną ochronę przed biciem przez opiekunów. "Być może w najbliższych latach nie będzie ważniejszego projektu" - powtarzał on w lutym 2009 roku, gdy rządowy projekt był kierowany do Sejmu. Niestety, kolejny rok szkolny witamy bez tych zapisów.

Tymczasem Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał orzeczenie w sprawie Nahide Opuz przeciwko Turcji, o czym szczegółowo pisze w tym numerze "Niebieskiej Linii" Sylwia Spurek. To ważne orzeczenie i zarazem precedens. W Polsce - jeśli odwołać się choćby tylko do pierwszej połowy tego roku - miało miejsce kilka śmiertelnych zdarzeń związanych z przemocą domową i niewydolnością wymiaru sprawiedliwości.

Najpierw sprawa z Wielkopolski. Sąd skazał Jana Sz. na początku grudnia 2008 roku na 3 lata więzienia za zgwałcenie byłej żony. Sąd Rejonowy w Kościanie podjął decyzję o zwolnieniu go z aresztu do czasu uprawomocnienia się tego wyroku, od czego nie odwołał się prokurator. Zażalenie wniosła poszkodowana i Sąd Okręgowy w Poznaniu przywrócił areszt. Wydano nakaz zatrzymania skazanego, jednak policja nie mogła odszukać Jana Sz. Wkrótce potem zastrzelił on swoją byłą szwagierkę, która we wcześniejszym procesie zeznawała na jego niekorzyść. W czerwcu 2009 roku Krajowa Rada Sądownictwa uznała, że nie ma podstaw do wszczęcia "dyscyplinarki" wobec sędzi Sądu Rejonowego w Kościanie, która wypuściła z aresztu Jana Sz.

W lutym 2009 roku do tragedii doszło w Chodlu na Lubelszczyźnie. Marek W. decyzją Sądu Rejonowego w Opolu Lubelskim został w styczniu aresztowany na trzy miesiące, po tym, jak postawiono mu zarzuty znęcania się nad żoną. Mimo że żona Marka W. zgłoszenia o przemocy ponawiała już od kilku lat, Sąd Okręgowy w Lublinie zwolnił go z aresztu. Dwa dni po wypuszczeniu z aresztu mężczyzna zabił nożem żonę. Sąd, podejmując decyzję o zwolnieniu z aresztu, uznał, że Marek W. nie stwarza zagrożenia dla żony, bo w awanturach, które wszczynał, nigdy nie używał niebezpiecznego narzędzia. Przewodnicząca V Wydziału Sądu Okręgowego w Lublinie tłumaczyła, że sąd zwolnił Marka W., ponieważ to była "typowa" sprawa o przemoc w rodzinie, za co sądy i tak orzekają najczęściej karę w zawieszeniu.

Mam nadzieję, że po orzeczeniu, które zapadło w sprawie Turcji, polski wymiar sprawiedliwości baczniej przyjrzy się orzecznictwu naszego kraju w sprawach dotyczących przemocy w rodzinie.

Państwa uwagę zwracam także na tekst o przemocy wśród i wobec osób głuchych. Nie udało mi się do tej pory trafić na teksty poświęcone temu zjawisku. Jedyne informacje, to ujawniony w styczniu 2009 roku fakt wieloletniego molestowania seksualnego głuchoniemych dzieci w kościelnym instytucie w Weronie we Włoszech. Absolwenci tego ośrodka (zamkniętego w 1984 roku), ponad 60 kobiet i mężczyzn w wieku od 40 do 70 lat, po latach zjednoczyli się i zebrali materiały ujawniające przestępstwo.

W Polsce niewiele wiemy o tym problemie, nie ma miejsc przygotowanych do pomocy i pracy z osobami pokrzywdzonymi. Tym ważniejszy jest tekst Anny Gronowskiej, która, jako jedna z dwóch niesłyszących psycholożek w Polsce, o problemie przemocy w ciszy wie bardzo dużo.

Życzę ciekawej i inspirującej lektury

Renata Durda

SPIS TREŚCI

W POSZUKIWANIU ROZWIĄZAŃ

• Mariusz Wilk "Tu i teraz"- interwencja i co dalej?
• Katarzyna Kiwer Lepiej o tym nie mówić. Przemoc seksualna wśród wychowanków domów dziecka
• Zofia Olszewska Narodziny standardu. Standaryzacja usług świadczonych na rzecz dziecka w kryzysie
• Anna Gronowska Przemoc w ciszy. Problem przemocy wobec osób głuchych
• Magdalena Arczewska Sędzia jako koordynator pomocy rodzinie
• Ewa Kiliszek Zwróćcie na mnie uwagę! Perspektywa psychologiczna dziecka w sytuacji okołorozwodowej

PRAWO

• Sylwia Spurek Bez znieczulenia. Europejski Trybunał Praw Człowieka w sprawie przemocy w rodzinie
• Agnieszka Olszewska Nowelizacja przepisów prawa rodzinnego
• Janusz Bryk Przestępstwa towarzyszące handlowi ludźmi

FORUM

• Ryszard Romaniuk Porada
• Kobiety dla Polski - Polska dla kobiet
• O kampanii "Dzieciństwo bez przemocy" 2009

Drogie Czytelniczki i Drodzy Czytelnicy

W Sejmie RP trwają prace nad nowelizacją ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Dzięki osobistemu zaangażowaniu premiera Donalda Tuska tempo prac nad nowelizacją jest, jak na polskie warunki, dosyć szybkie. Mam nadzieję, że uda się je utrzymać do ostatniego głosowania. Środowiska osób związanych z tą problematyką niecierpliwie spoglądają w stronę Sejmu.
Mamy też nadzieję, że w pracach specjalnej podkomisji powołanej do tej nowelizacji (podkomisja ukonstytuowała się 2 kwietnia, przewodniczącą została poseł Magdalena Kochan z PO), zostaną uwzględnione poprawki i propozycje zgłaszane przez organizacje pozarządowe i w trakcie pierwszego czytania w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (5 marca br.), i w trakcie wysłuchania publicznego 31 marca br. Losy nowelizacji możecie Państwo śledzić na stronie www.sejm.gov.pl ? druk sejmowy numer 1698.

Jednocześnie prace nad rządowym projektem spowodowały nadanie toku wcześniejszemu poselskiemu projektowi (z maja 2008 roku) zmiany ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, zgłaszanemu przez Klub Lewicy Demokratycznej i poseł Izabelę Jarugę-Nowacką (numer druku sejmowego 1789). Projekt ten dotyczy zapewnienia bezpieczeństwa ofiarom przemocy w rodzinie poprzez izolację sprawców przemocy od osób poszkodowanych, wzmocnienia roli policji, włączenia w system zapobiegania przemocy w rodzinie sądów rodzinnych oraz powołania Komitetu Monitorującego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie - organu doradczo-monitorującego przy ministrze do spraw pracy i zabezpieczenia społecznego. W trakcie prac Komisji Polityki Społecznej i Rodziny podjęto decyzję, aby druki te rozpatrywać łącznie, wykorzystując i integrując najlepsze proponowane rozwiązania.

Jednocześnie w Sejmie toczą się prace nad dwoma innymi aktami prawnymi równie istotnymi z punktu widzenia osób zajmujących się problematyką przemocy interpersonalnej. Druk 1394 zawiera rządowy projekt zmian w kodeksie karnym, kodeksie postępowania karnego i kodeksie karnym wykonawczym. Zawiera on zapisy dotyczące nieletnich sprawców niektórych przestępstw (w tym na tle seksualnym), propozycje podniesienia efektywności oddziaływania za pomocą kary ograniczenia wolności oraz usprawnienie etapu wykonywania tej kary, zwiększenie możliwości stosowania warunkowego przedterminowego zwolnienia, wprowadzenie rozwiązań zwiększających uprawnienia pokrzywdzonego oraz zakres ochrony jego interesów w toku postępowania karnego, a także wprowadzenie nowych typów czynów do rozdziału XXV kodeksu karnego, kryminalizujących zachowania godzące w sferę wolności seksualnej oraz obyczajności, nieobjęte penalizacją na mocy obowiązującego stanu prawnego.

Drugi wart naszej uwagi druk ma numer 1856 i jest poselskim projektem zmian w kodeksie postępowania cywilnego poprzez wprowadzenie przepisów dotyczących egzekwowania przez sądy, w sposób zgodny ze swoimi wcześniejszymi orzeczeniami, kontaktu obojga rodziców z dzieckiem, np. w przypadku orzeczenia rozwodu.

Dużo zmian się szykuje. Pozostaje czekać z nadzieją na pozytywne zakończenie prac poselskich. Bo, że zmiany są potrzebne, przeczytacie Państwo także w tym numerze "Niebieskiej Linii".

Życzę interesującej lektury

Renata Durda

PS. Dziękujemy wszystkim, którzy odpowiedzieli na naszą prośbę z poprzedniego numeru o wypełnienie ankiet ewaluacyjnych. Dostaliśmy duży zastrzyk energii i pomysłów na dalsze działania. Wkrótce dotrą do Państwa obiecane nagrody!

SPIS TREŚCI

ŚWIAT ZZA KRAT

• Irena Dybalska Okiem służby penitencjarnej
• Zdzisław Majchrzyk Zabójczynie i zabójcy Osobowość, motywy, uwarunkowania sytuacyjne
• Ewa Chmurska Sprawcy przemocy wobec bliskich Próba charakterystyki

ZERWANE WIĘZI

• Liliana Krzywicka Przemoc w bliskich związkach w perspektywie teorii przywiązania
• Ryszard Radke Z dziećmi o ich prawach
• Katarzyna Kiwer Jestem nikim Doświadczenia przemocy w domu rodzinnym wychowanków domów dziecka
• Katarzyna Fenik Rodzina na odległość

PRAWO

• Maria Stożek Różnica między przemocą a agresją

FORUM

• Bassam Aouil Psycholodzy w sieci Wykorzystanie internetu w pomocy psychologicznej
• Agnieszka Ogonowska Przemoc w mediach Geneza, typologia, profilaktyka i metody badania

Drogie Czytelniczki i Drodzy Czytelnicy

Ten "wstępniak" będzie w duchu refleksyjnym. Bo trudno od refleksji uciec, kiedy patrzymy na okładkę. 10 lat...

Początki pisma przypominaliśmy przy okazji publikacji "okrągłego", 50. numeru. Zainteresowanych odsyłam do tamtych publikacji (dostępne także w internecie na stronie www.pismo.niebieskalinia.pl).

10 lat zatrzymuje i skłania do podsumowań i refleksji. Dyskutowaliśmy o minionej dekadzie na listopadowym spotkaniu Rady Programowej naszego pisma. Dzieliliśmy się różnymi perspektywami patrzenia na miniony czas ? socjologicznymi, systemowymi, prawnymi, psychologicznymi, wreszcie osobistymi. Chciałabym zaprosić WAS do podzielenia się na łamach "Niebieskiej Linii" WASZYM spojrzeniem na te minione lata. Wiem, że wielu Czytelników "Niebieskiej Linii" ma takie, a nawet dłuższe, doświadczenie w pracy w obszarze przeciwdziałania przemocy. Chcielibyśmy także poznać Wasze zdanie na temat zawartości i przydatności pisma. Do wysyłki dołączamy więc małą ankietę z wielką prośbą o Wasze opinie. Ankietę można także wypełnić elektronicznie na stronie pisma (podanej powyżej) lub przesłać do nas mailem - pismo@niebieskalinia.pl. Dla wszystkich, którzy poświęcą na to swój czas, przewidzieliśmy drobną gratyfikację.

Spotkanie naszej Rady Programowej miało także drugą część ? debatę, w czasie której próbowaliśmy szukać innych perspektyw dla profilaktyki zachowań przemocowych. Z jej przebiegiem możecie zapoznać się na sąsiednich stronach.Jak bardzo wzbogaciła się nasza wiedza i praktyka działań w minionej dekadzie, pokazują także polskie badania dr Beaty Gruszczyńskiej, polski podręcznik do terapii behawioralno-poznawczej dr Ewy Pragłowskiej i dr Agnieszki Popiel, polski przegląd historii krzywdzenia dzieci dr Ewy Jarosz, gdzie nazwiska polskich pedagogów i myślicieli pojawiają się w kontekście zmian europejskich... Zgromadziliśmy przez tę dekadę całkiem pokaźny "wkład własny" do dorobku światowego. Pora do tego dołączyć także możliwość stwierdzenia, że "polskie prawo zabrania bicia dzieci", a następnie powszechną świadomość tego faktu. Trzymajmy kciuki za prace Sejmu nad nowelizacją ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Pierwsze czytanie projektu nowelizacji w Komisji Polityki Społecznej już 5 marca!

Na koniec mój podarunek dla Państwa za wiele dobrych słów i serdeczności, z jakimi spotykałam się przez minione 10 lat z Państwa strony. Dzielę się tym, co mam, czyli słowem. To baśń, którą Dale Carnegie, amerykański pisarz, wspomina z czasów swego dzieciństwa w Missouri.
Słońce i wiatr kłóciły się o to, które z nich jest silniejsze. Wiatr powiedział "Widzisz tego człowieka, założę się, że prędzej zedrę z niego płaszcz niż ty". Słońce schowało się za chmurami, a wiatr zaczął wiać coraz mocniej i mocniej. Ale im bardziej szarpał człowiekiem, tym szczelniej ten otulał się płaszczem. Kiedy zmęczony wicher ucichł, wyjrzało słoneczko i uśmiechnęło się przyjaźnie. Człowiekowi zrobiło się ciepło i wtedy zdjął płaszcz.

Życzę rocznicowych ciepłych refleksji

Renata Durda

SPIS TREŚCI

ŚWIAT DOROSŁYCH

• Kobiece i męskie style komunikacji a przemoc Panel dyskusyjny Rady Programowej "Niebieskiej Linii"
• Ewa Mażul Przemoc mieszkająca w słowach Jak nieświadome nawyki językowe mogą blokować porozumienie
• Ewa Pragłowska, Agnieszka Popiel Przemoc jako trauma wielomodalna Między przemocą a PTSD
• Beata Gruszczyńska Czy policja może nam pomóc? Konkluzje Rady Europy o przemocy wobec kobiet

ŚWIAT DZIECI

• Ewa Jarosz Mroczny powiew przeszłości Historia krzywdzenia dzieci
• Agnieszka Olszewska Karcenie dzieci w polskim ustawodawstwie
• Monika Ksieniewicz Przykład ze Szwecji

FORUM

• Natalia Osica Stalking w Polsce?
• Ewa Kiliszek Zamknąć drzwi, otworzyć okno Symboliczne domykanie w psychoterapii